ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΚΟ ΕΠΑΨΥ
Το τελευταίο διάστημα έχουμε γίνει μάρτυρες μιας οξείας αντιπαράθεσης μέσα από το διαδίκτυο γύρω από την απόλυση, από την ΜΚΟ ΕΠΑΨΥ, του επί 14 χρόνια επιστημονικά υπεύθυνου του οικοτροφείου «Θέτις» Αχιλλέα Βασιλικόπουλου.
Είναι προφανώς πολλοί οι λόγοι που εξηγούν γιατί αυτή, μεταξύ δεκάδων άλλων απολύσεων και εξαναγκασμών (έμμεσων ή άμεσων) σε παραίτηση από όλες σχεδόν τις ΜΚΟ (πρόσφατα και μιας συνδικαλίστριας από την Κλίμακα), μπήκε (και καλώς μπήκε) στο κέντρο της προσοχής.
Ενας από αυτούς είναι γιατί, όπως προκύπτει από τα κείμενα συμπαράστασης που δημοσιεύτηκαν, ο Αχ. Βασιλικόπουλος έχαιρε της εκτίμησης όλων των συνεργατών του προσπαθώντας να περισώσει, μέσα σε πολύ δύσκολους καιρούς, μερικές από τις αξίες και τις αρχές της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, αυτών που την συγκροτούν ως τέτοια και οι οποίες δεν είναι προφανώς της αρεσκείας των ιδιοκτητών της εταιρείας.
Ενας δεύτερος λόγος, συνδεδεμένος με τον πρώτο, το κύριο σημείο τριβής, αυτό που επέφερε την οριστική ρήξη με τη Διοίκηση της εταιρείας, αφορά την παρακράτηση των συντάξεων των ενοίκων των δομών, ένα θέμα που έχει ευαισθητοποιήσει όλο το χώρο της ψυχικής υγείας. Η ΕΠΑΨΥ, ακολουθώντας στην πράξη τις διαχειριστικές λογικές της ‘ρεαλιστικής προσαρμογής’ στην υπάρχουσα κατάσταση, που έχει υιοθετήσει εδώ και πολύν καιρό, σε διαμετρική αντιδιαστολή με τις διακηρύξεις στα λόγια, πίεζε το προσωπικό της, πολύ πριν ψηφιστεί ο σχετικός νόμος που επεκτείνει την παρακράτηση (μετά τα ΝΠΔΔ) στα ΝΠΙΔ, να την θέσει σ΄ εφαρμογή, με τη δικαιολογία της περικοπής της κρατικής επιχορήγησης στις ΜΚΟ κατά 55% για το 2012, προκειμένου να καλυφθούν τα λειτουργικά έξοδα.
Αυτός ο αυθαίρετος σφετερισμός του προσωπικού εισοδήματος, τον οποίο η Διοίκηση της ΕΠΑΨΥ διέτασσε το προσωπικό της να επιτελέσει, έχει μια νομική ονομασία… Εχει γίνει πολλές φορές, στο απώτερο και στο πρόσφατο παρελθόν, σε διάφορες ΜΚΟ που αντιμετώπιζαν οικονομική στενότητα και η αντιπαράθεση με εργαζόμενους που αντιδρούσαν (και γι΄ αυτό απολύθηκαν), έφτασε μέχρι τα δικαστήρια, ενώ ήδη εκκρεμούν και δίκες γύρω από τέτοιου τύπου «παρακρατήσεις».
Επειδή είναι η πράξη που αποδεικνύει του λόγου το αληθές, ό,τι κι΄ αν λέει η εταιρεία γύρω από τις διαφορές της με τον επιστημονικά υπεύθυνο του «Θέτις», για τον ‘επιλεκτικό τρόπο μεταφοράς των μηνυμάτων της Διοίκησης’ (δεν διευκρινίζεται, μόνο, το μέγεθος της απόστασης, ‘από τα ψηλά στα χαμηλά’, που έπρεπε να γίνει αυτή η μεταφορά) για να ακολουθηθεί μια γραμμή ‘σύμφωνα με τα πρότυπά της’, τα δικαιώματα των ενοίκων τα διασφάλιζε μια πρακτική στη λογική του Αχ. Βασιλικόπουλου ενάντια ακριβώς στην απαίτηση της Διοίκησης για ‘παρακράτηση’.
Και μιλάει από μόνο του το γεγονός ότι αυτοί που πίεζαν (και εν τέλει απέλυσαν) τον Αχ. Βασιλικόπουλο για μιαν εκτός πάσης νομιμότητας ‘παρακράτηση’, είναι οι ίδιοι που εν συνεχεία έβγαζαν ανακοινώσεις με τις οποίες έχυναν κροκοδείλια δάκρυα όταν ψηφίστηκε η τροπολογία του Λοβέρδου, που επεκτείνει την παρακράτηση στα ΝΠΙΔ, όταν δηλαδή, θεσμοθετήθηκε αυτό για το οποίο φάνηκε ότι, με δεδομένη τη αντίδραση των λειτουργών, δεν θα μπορούσαν ακίνδυνα να θέσουν σε εφαρμογή χωρίς νομοθετική ρύθμιση.
Γιατί είναι ένα ερώτημα, ποιοι διατύπωσαν και έφεραν ξαφνικά μέσα στο νομοσχέδιο – σκούπα του Φλεβάρη την τροπολογία για τη παρακράτηση στα ΝΠΙΔ, κάτι που είχε παραληφθεί το περασμένο καλοκαίρι όταν ψηφίστηκε η τροπολογία για την παρακράτηση στα ΝΠΔΔ, καθώς φαινόταν ότι θα υπήρχαν ‘νομικά προβλήματα’, σύμφωνα και με δηλώσεις εκπροσώπων του Δικτύου ‘Αργώς’.
Ποιο επιτελείο, λοιπόν, ‘μεταρρυθμιστών συμβούλων’ έφερε στο προσκήνιο και κατάφερε να ‘τρυπώσει’ την τροπολογία στο νομοσχέδιο, όταν μάλιστα η περικοπή του 55% ήταν πια δεδομένη-ποιες επιτροπές για το ‘Ψυχαργώς’ ή άλλες, μέλη των οποίων λειτουργούν ως επιτελείς του Λοβέρδου για την ψυχική υγεία, επενδύοντας στην προτίμησή του για ρηξικέλευθους συμβούλους – τέτοιους που να μπορούν να σερβίρουν την ουσία του μνημονίου με ‘αντιμνημονιακό’ λόγο – αλλά και στην απλοχεριά του όσον αφορά την παραχώρηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ στους ιδιώτες;
Είναι προφανές ότι αυτές οι περίπλοκες διαδρομές αναρρίχησης στις ατραπούς της εξουσίας δεν επιτρέπουν την ‘ιδεολογικοποίηση της σύγκρουσης’ και απεχθάνονται την ‘κουλτούρα των άκρων που οδηγεί στην ήττα(!) της σκέψης και στην παραμόρφωση της πραγματικότητας’. Το ερώτημα είναι, ποιας πραγματικότητας, για το συμφέρον ποιού; Των ασθενών και του προσωπικού ή των ‘από πάνω’;
Η απόλυση του Αχιλλέα Βασιλικόπουλου δεν είναι απλώς μια ατομική περίπτωση ενός ‘καλού συναδέλφου’, ούτε μια προσωπική αντιπαράθεση. Σηματοδοτεί το οριστικό ξεστράτισμα ενός ‘τρένου’ που έχει ξεφύγει εδώ και πολύν καιρό από τον αρχικό, δηλωμένο προορισμό του. Σε μια διαδρομή στην διάρκεια της οποίας οι λέξεις έχασαν σιγά-σιγά το νόημά τους, τη αρχική σημασία τους, μετατρεπόμενες σε απλό περιτύλιγμα μιας πρακτικής και μιας κουλτούρας σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από αυτή για την οποία δημιουργήθηκαν και διατυπώθηκαν. Ένα περιτύλιγμα από αυτά που κατ΄ ανάγκην συνοδεύουν τις φιλοδοξίες της αναρρίχησης και της παρουσίας σε οργανισμούς, διεθνείς ή ελληνικούς, πάντα με την υποστήριξη του στενού κράτους, λειτουργώντας στο επίπεδο του θεάματος και όχι μιας πρακτικής που αλλάζει ριζικά την υπάρχουσα ιδρυματική αθλιότητα, την οποία περιορίζεται απλώς να εξωραϊζει και που, όταν την καταγγέλλει, αυτή η καταγγελία είναι απλώς ‘για να πάμε παρακάτω’, σε κάτι που δεν αγγίζει ούτε κατ΄ εφαπτομένην την πραγματικότητα που καταγγέλθηκε.
Σ΄ αυτό το ‘τρένο’ ανέβηκε η ΕΠΑΨΥ, όπως και άλλες ΜΚΟ (δηλαδή, οι παλιότερες) ήδη από την Λέρο (από εκεί που ξεκίνησε και ο Αχ. Βασιλικόπουλος, χωρίς, όμως, ν΄ ανέβει στο ‘τρένο’), όταν αποφάσισε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα των επιτελών του τότε Υπουργού Υγείας (1990), που κυριολεκτικά έπνιγε τις παρεμβάσεις των ΜΚΟ σε μια δίμηνης διάρκειας παρουσία, η οποία είχε, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα την αυστηρή κριτική των τότε εμπειρογνωμόνων, ότι πήγαν εκεί (οι ΜΚΟ) για να επιλέξουν τους ‘καλλίτερους’ (‘cream off the best’) αφήνοντας το ψυχιατρείο όπως το βρήκαν.
Είχε προφανώς θεωρηθεί, στη βάση της αποφυγής, ήδη από τότε, της ‘κουλτούρας των άκρων’ (ή, κατά την εναλλακτική ορολογία, που ακούστηκε και αυτή πρόσφατα, του ‘αριστερίστικου κανιβαλισμού’), ότι η μη αποδοχή των βιαστικών, επίπλαστων λύσεων της εξουσίας και ο σχηματισμός μιας συμμαχίας για την προώθηση ενός ριζικά εναλλακτικού παραδείγματος, θα ισοδυναμούσε με το να μείνουμε ‘έξω από το τρένο’.
Είναι αυτό το ‘τρένο’ που τώρα πια έχει οδηγηθεί στην άλλη όχθη. ‘Ψυχοκοινωνική αποκατάσταση’, ‘μεταρρύθμιση’, ‘κοινότητα’, ‘παρέμβαση στην κρίση’, έξω και μακριά από εκεί που διακυβεύεται το τι είναι και πώς μετασχηματίζεται ο ψυχιατρικός θεσμός και τι διαδρομή έχει εντός αυτής το πάσχων υποκείμενο – λεκτικά σχήματα, δημόσιες σχέσεις, εμπειρογνώμονες που, πλέον, συμβαδίζουν (όταν δεν είναι μέσα) στο παιχνίδι, ‘ομοιώματα’ υπηρεσιών, λογικές επιβίωσης επιχειρηματικού τύπου, στο όνομα της αποφυγής των αγκυλώσεων του δημοσίου (ούτως ή άλλως, υπαρκτών, αλλά ποια είναι η μέθοδος καταπολέμησης και υπέρβασής τους;), υπηρεσίες αυτοαναφορικές, ερήμην της συγκρότησης ενός πραγματικά δημόσιου, ολοκληρωμένου, κοινοτικού συστήματος ψυχικής υγείας.
Η διαδρομή του ‘τρένου’ στη βάση μιας λογικής του θεάματος. Εν μέσω, δηλαδή, μιας πραγματικότητας (αυτής που καμιά ‘ιδεολογικοποίηση των συγκρούσεων’ δεν μπορεί να παραμορφώσει) η οποία συνίσταται σ΄ αυτό που ο Γκι Ντεμπόρ είπε εύστοχα για την κοινωνία του θεάματος : «επειδή δεν είναι, γι΄ αυτό φαίνεται».
Η απόλυση του Αχ. Βασιλικόπουλου σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή σ΄ αυτή την πορεία. Εν μέσω αυτής της χωρίς ορατό τέλος κρίσης, της δραστικής περικοπής των χρηματοδοτήσεων, της πλήρους απεξάρθρωσης της ψυχικής υγείας (στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα) και παρ΄ όλο το πάρτι των ΜΚΟ με το ΕΣΠΑ, ριζικές αναδιαρθρώσεις είναι ενόψει.
Το μνημόνιο δεν αφήνει άλλα περιθώρια. Ο δρόμος για τις συγχωνεύσεις, τα κλεισίματα, τις απολύσεις, τις μειώσεις μισθών χωρίς τέλος, αλλά και την κερδοσκοπική δραστηριότητα, παρά τα όποια περιτυλίγματα που θα κινητοποιηθούν, έχει ανοίξει. Ανθρωποι που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των χρηστών και των ενοίκων των δομών και αντιστέκονται στην μετεξέλιξη σε μια τεχνοκρατική και ακραιφνώς επιχειρηματική διαχείριση, αποτελούν εμπόδιο που πρέπει να βγει από τη μέση.
Είναι από αυτή την άποψη που θεωρούμε απαράδεκτη την απόλυση του Αχ. Βασιλικόπουλου, όπως και κάθε απόλυση στον ιδιωτικό τομέα (στον δημόσιο σύντομα «θ΄ αρχίσουν τα όργανα») και γι΄ αυτό απαιτούμε την άμεση επαναπρόσληψή του, με ταυτόχρονη αποδοχή των αρχών πάνω στις οποίες λειτουργεί αυτός και η θεραπευτική ομάδα που τον στηρίζει και συνεργάζεται εδώ και πολλά χρόνια μαζί του.
Psyspirosi.gr
7/5/2012