https://athens.indymedia.org/post/1633613/
από αναρχικες
10/01/2025 10:54 πμ.
«Οι κομμουνιστές στη Συρία στράφηκαν στα μορφωμένα κοινωνικά στρώματα»: ο ακτιβιστής Αμπού Χατζάρ μιλάει για την επανάσταση, την πτώση του Άσαντ και τα λάθη της Αριστεράς.
Ο Τιμούρ Λάριν συζήτησε για λογαριασμό του σάιτ «Σεπτέμβρης» με τον κομμουνιστή ακτιβιστή Μοχάμεντ Αμπού Χαντζάρ, ο οποίος πήρε μέρος στην επανάσταση στη Συρία το 2011-2012. Μιλάνε για τις κοινωνικο-οικονομικές ρίζες της επανάστασης και τα λάθη των αριστερών δυνάμεων, για τις αφορμές για πανηγυρισμούς που προκάλεσε η πτώση του Άσαντ και την επιφανειακή πρόσληψη του αντιιμπεριαλισμού, καθώς επίσης και για τις σχέσεις της Αριστεράς με τη θρησκεία και τον ισλαμισμό.
Η ανατροπή του Άσαντ αναλύεται αρκετά απλουστευμένα τόσο στη Ρωσία όσο και στη Δύση. Κάποιοι θεωρούν ότι η πτώση του δικτάτορα ανοίγει τον δρόμο για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Άλλοι είναι σίγουροι ότι η άνοδος των ισλαμιστών στην εξουσία, των κυρίαρχων της συριακής αντιπολίτευσης, είναι απίθανο να οδηγήσει στην ισότητα. Κάποιοι τρίτοι σημειώνουν ότι η ανατροπή του Άσαντ συνέφερε τη Δύση και το Ισραήλ, τη στιγμή που βασικοί σύμμαχοι της Συρίας ήταν η Ρωσία και το Ιράν.
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, που ξεκίνησε με το ξέσπασμα της επανάστασης το 2011, δεν επιδέχεται απλών ερμηνειών. Οι ειρηνικές διαμαρτυρίες ενάντια στο καθεστώς Άσαντ, οι οποίες καταπνίγηκαν βάναυσα από την εξουσία, οδήγησαν στην ένοπλη αντίσταση, στο πλαίσιο της οποίας διαφορετικές ομάδες ενισχύθηκαν από εξωτερικές δυνάμεις που εξυπηρετούσαν τα δικά τους συμφέροντα. Ως αποτέλεσμα, στη σύγκρουση περιπλέχτηκαν πολιτικές ιδέες (κοσμικοί εναντίον θρησκόληπτων, ισότητα εναντίον σοβινισμού, καπιταλισμός εναντίον σοσιαλισμού), συμφέροντα εθνικών και θρησκευτικών ομάδων και, επιπλέον, οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες των μεγάλων δυνάμεων. Συζητήσαμε με τον κομμουνιστή ακτιβιστή Μοχάμεντ Αμπού Χατζάρ για τις κοινωνικο-οικονομικές ρίζες της επανάστασης και τα λάθη των αριστερών δυνάμεων, για τις αφορμές για πανηγυρισμούς που προκάλεσε η πτώση του Άσαντ και την επιφανειακή πρόσληψη του αντιιμπεριαλισμού, καθώς επίσης και για τις σχέσεις της Αριστεράς με τη θρησκεία και τον ισλαμισμό.
Ο Μοχάμεντ Αμπού Χατζάρ γεννήθηκε στο Κουβέιτ και μεγάλωσε στη Συρία. Όταν ήταν 18 χρονών, μπήκε στο «Κασιούν», ένα από τα κομμουνιστικά κόμματα της αντιπολίτευσης στη Συρία, και το 2011 πήρε μέρος στη συριακή επανάσταση και συμμετείχε στις επιτροπές που συντόνιζαν τις διαμαρτυρίες. Το 2012 εγκατέλειψε τη Συρία, προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη. Σήμερα, διατηρεί σχέσεις με διάφορες συριακές κομμουνιστικές ομάδες και γράφει τη διπλωματική του εργασία στο Πανεπιστήμιο Κάσσελ στη Γερμανία πάνω στο πώς οι διεθνείς ΜΚΟ επηρέασαν τη συριακή επανάσταση.
Ερ: Τι συνέβαινε με το αριστερό κίνημα πριν την επανάσταση του 2011;
Απ: Εάν το 1990 (το αριστερό κίνημα) είχε πέσει σε κατάθλιψη λόγω της διάλυσης της ΕΣΣΔ, το 2000 η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Ο Μπάσαρ Άσαντ, με την άνοδό του στην εξουσία το 2000, άνοιξε τον δρόμο για τη φιλελευθεροποίηση της οικονομίας και την προσέγγιση με τη Δύση. Το 2004 ξεκίνησε να εργάζεται πάνω στο ευρω-συριακό σύμφωνο συνεργασίας, το οποίο έπληξε σκληρά την οικονομία στον τομέα της απασχόλησης, των τιμών και των επιδοτήσεων σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Παράλληλα, η ανεργία αυξανόταν δραματικά.
Το 2007 ο Άσαντ κατάργησε τον έλεγχο των τιμολογήσεων, με αποτέλεσμα το καύσιμο ντίζελ –απαραίτητο σε όλους τους τομείς της οικονομίας στη Συρία– να ανέβει από τις 7 στις 24 λίρες. Τον ίδιο χρόνο, η χώρα δοκιμάστηκε από ξηρασία, η κυβέρνηση όμως, αντί να παρέχει βοήθεια στους αγρότες, προχώρησε σε μείωση των επιδοτήσεων. Τότε οι καλλιεργητές ντομάτας –σημαντικός τομέας της αγροτικής οικονομίας στις παραθαλάσσιες περιοχές της Συρίας– πέταξαν τη συγκομιδή τους στην Εθνική Οδό Ταρτούς-Λατάκια ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Επί της ουσίας, η τιμή του ντίζελ αυξήθηκε σε μία νύχτα σε τέτοιο βαθμό, ώστε η μεταφορά των εμπορευμάτων να είναι ακριβότερη από τις ίδιες τις ντομάτες.
Οι αγρότες, οι οποίοι παλιότερα κατείχαν τόσο μεγάλες εκτάσεις που στα χωριά τούς αποκαλούσαν φεουδάρχες, μετατράπηκαν σε πρεκάριους και μετακόμισαν στα περίχωρα των μεγάλων πόλεων, όπου ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας. Ως αποτέλεσμα, τα προάστια της Δαμασκού, της Χομς, της Νταράα και άλλων πόλεων αναδείχθηκαν σε εστίες της επανάστασης του 2011-2012.
Πριν την επανάσταση, οι κομμουνιστικές ιδέες είχαν αρχίσει να γίνονται δημοφιλείς: ο κόσμος καταλάβαινε με ποιον τρόπο οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις επηρεάζουν την κοινωνία. Την ίδια στιγμή, τα δύο παραδοσιακά κομμουνιστικά κόμματα είχαν μετατραπεί σε παθητικό κομμάτι του κυβερνητικού συνασπισμού του Εθνικού Προοδευτικού Μετώπου, χωρίς να προβάλλουν καμία αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις.
Μετά την εισβολή των ΗΠΑ και των συμμάχων στο Ιράκ το 2003, όλοι περίμεναν ότι σειρά έχει η Συρία. Κάποιοι κομμουνιστές που ασκούσαν αντιπολίτευση στον κυβερνητικό συνασπισμό–για παράδειγμα το πρώην «Συριακό Κομμουνιστικό Κόμμα (Πολιτικό Γραφείο)»– επί της ουσίας αντιμετώπιζαν την επικείμενη εισβολή είτε ως το μικρότερο κακό είτε ως δεδομένη. Για αυτόν τον λόγο, ξεκίνησαν εκ των προτέρων να αλλάζουν την ταυτότητα και το πρόγραμμά τους, αφαιρώντας τον μαρξισμό και τον κομμουνισμό, ώστε να μη μείνουν έξω από τις μελλοντικές πολιτικές ευκαιρίες της μεταπολεμικής Συρίας.
Το «Κασιούν», το κόμμα στο οποίο εντάχθηκα το 2004, αντιθέτως, τόνιζε ότι εμείς είμαστε ένα μαρξιστικό-κομμουνιστικό κόμμα. Η θέση μας ήταν η εξής: αφενός, αμφισβητούμε το καθεστώς και τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και, αφετέρου, πρέπει να καταστήσουμε τη Συρία ισχυρότερη σε περίπτωση αμερικάνικης εισβολής.
Ερ: Με ποιον τρόπο συμμετείχαν οι αριστεροί της Συρίας στην επανάσταση;
Απ: Προς μεγάλη μου απογοήτευση, η ηγεσία του «Κασιούν» δεν εντάχθηκε πλήρως στην επανάσταση, επιλέγοντας να ελιχθεί ανάμεσα στους επαναστάτες και το καθεστώς, παρόλο που οι κοντινοί μου σύντροφοι και συντρόφισσες συμμετείχαν από την πρώτη μέρα. Τους πρώτους κιόλας μήνες, οι δυνάμεις του Άσαντ είχαν εκτελέσει αρκετούς απ’ αυτούς.
Μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, σε πολλές περιοχές και πόλεις της Συρίας, σχηματίστηκαν επιτροπές, οι οποίες συντόνιζαν τις διαδηλώσεις και γενικά όλη την επαναστατική δραστηριότητα. Έγιναν γνωστές ως Τοπικές Συντονιστικές Επιτροπές (ΤΣΕ). Έγινα μέλος της ΤΣΕ στην Ταρτούς, την πόλη που γεννήθηκα. Μετά τη διάλυση του «Κασιούν» το 2012, αφιέρωσα όλες τις δυνάμεις μου στην επιτροπή και στη συνέχεια εκπροσώπησα την ΤΣΕ της Ταρτούς σε εθνικό επίπεδο.
Οι επιτροπές εξαρχής αναδείχθηκαν σε σύμβολα της επανάστασης και κατάφεραν να ενώσουν όλους όσους συμμετείχαν σε αυτές. Όμως τον Ιούλιο του 2011, με την αύξηση της βίας κυρίως μετά το Ραμαζάνι, προκλήθηκε διάσπαση στο εσωτερικό τους: οι διαφωνίες ανάμεσα στις διάφορες σέχτες εντάθηκαν, όπως επίσης και οι διαφωνίες ανάμεσα στις πιο κοσμικές, όπως η δική μας, και τις πιο θρησκευτικές επιτροπές.
Στη επιτροπή μας υπήρχαν τρεις βασικές θέσεις: απόρριψη οποιασδήποτε ξένης επέμβασης (αδιάφορο αν πρόκειται για επέμβαση των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Τουρκίας ή του Ιράν), απόρριψη κάθε σεχταριστικής διαμάχης και απόρριψη της στρατιωτικοποίησης της επανάστασης. Επίσης, θεωρούσαμε πολλές επιτροπές ως συμμάχους μας, όχι όμως όλες: μερικές ζητούσαν την επέμβαση του ΝΑΤΟ, ιδίως μετά τη χημική επίθεση του καθεστώτος Άσαντ στην πόλη Γούτα, ενώ άλλες επέλεγαν τη ρητορεία της θρησκευτικής σύγκρουσης.
Μέχρι το 2013, ήμασταν σημαντικό κομμάτι της επανάστασης. Όμως μετά τη σκληρή καταστολή που εξαπέλυσε το καθεστώς Άσαντ ενάντια σε ειρηνικές διαδηλώσεις, διάφορες ομάδες πέρασαν στην ένοπλη πάλη. Από ένα σημείο και μετά, το να συνεχιστούν οι ειρηνικές διαμαρτυρίες ήταν κάτι εντελώς ανέφικτο. Το αίμα αποπολιτικοποιεί: σε πρώτο πλάνο περνάει το αίσθημα της εκδίκησης. Ακόμα και τα μέλη της δικής μας επιτροπής επιδίωκαν πια να εκδικηθούν για τους δολοφονημένους απ’ το καθεστώς αδερφούς και αδερφές τους. Άρχισε η «άνοδος του μαχητικού νιχιλισμού», όπως έγραφε τότε, περιγράφοντας την περίοδο, ο Σύριος συγγραφέας Γιασίν Αλ-Χαντζ Σαλέχ. Αυτή η μαύρη τρύπα του νιχιλισμού κατάπιε τους πάντες, καθώς γεννήθηκε απ’ την απουσία οποιασδήποτε ελπίδας. Μέχρι το τέλος του 2012, το αργότερο μέχρι το 2013, δεν είχε απομείνει η παραμικρή ελπίδα. Ήταν τότε που οι Σύριοι και οι Σύριες μετανάστευαν μαζικά στην Τουρκία, την Ιορδανία και τον Λίβανο, πριν ξεκινήσουν, όπως έγινε το 2014, να κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Αρχίσαμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα φαινόμενα τύπουISIS. Πριν ακόμη ο ISIS καταλάβει περιοχές της Συρίας, ήταν πολλοί εκείνοι που επιθυμούσαν «να επιστρέψει η Συρία στην εποχή του Μοχάμεντ». Νομίζω ότι ο ίδιος ο ISIS και η μετέπειτα εμπειρία του τρόμαξε τον κόσμο και τον απέτρεψε από αυτό το μονοπάτι.
Την ίδια στιγμή, το καθεστώς εφάρμοσε ένα σύστημα ελέγχου και οδοφραγμάτων ανάμεσα στις διάφορες συνοικίες των πόλεων, δυσκολεύοντας σε μεγάλο βαθμό τη διοργάνωση διαδηλώσεων. Επρόκειτο για ένα ιδιαιτέρως ευφυές σχέδιο, με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης της επανάστασης. Τέλος, ξεκίνησε η ένοπλη γεωπολιτική διείσδυση των ΗΠΑ κι εν συνεχεία της Ρωσίας και της Τουρκίας.
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε η ΜΚΟ-ποίηση της επανάστασης. Απ’ την πρώτη στιγμή, ξένες ΜΚΟ μας βοηθούσαν με ζητήματα επιμελητείας που αφορούσαν το ίντερνετ και τις κάμερες. Όμως, σύμφωνα με τις ΜΚΟ, το βασικό πρόβλημα της Συρίας ήταν η έλλειψη γνώσεων πάνω στη «σωστή» λειτουργία της κοινωνίας των πολιτών και την καλή διακυβέρνηση (στα αγγλικά good governance). Αντιμετώπιζαν την πολιτική σύγκρουση ως τεχνικό πρόβλημα. Αντιστοίχως, οι λύσεις τους συνίσταντο σε μάστερ κλας ενδυνάμωσης, εκπαίδευσης και άλλα παρόμοια. Σταδιακά, όλο και περισσότερες επιτροπές μεταμορφώνονταν, προσομοιάζοντας σε ΜΚΟ –αυτές οι επιτροπές λάμβαναν μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη από ξένες οργανώσεις. Το γεγονός αυτό συνέβαλε εξίσου στην αποπολιτικοποίηση της επανάστασης. Ήμασταν ο ιδανικός στόχος για μια τέτοια εξωτερική επιρροή, καθώς ήμασταν κοσμικοί, προοδευτικοί και γενικά μέσα σε αυτό το πνεύμα. Κι όσο περισσότερο αίμα χυνόταν, τόσο περισσότερο θεωρούσαμε τη δουλειά και το μοντέλο των ΜΚΟ ως το μικρότερο κακό.
Ερ: Γιατί οι κομμουνιστές και οι αριστεροί δεν κατάφεραν τελικά να παίξουν κάποιον σημαντικό ρόλο στη συριακή επανάσταση;
Απ: Θυμάμαι να λένε στο κόμμα μου ότι στη Συρία είναι δύσκολο να βασιστείς στην υποστήριξη της εργατικής τάξης, εξαιτίας της δομής της οικονομίας. Δεν ήταν ξεκάθαρο αν οι δημόσιοι υπάλληλοι ανήκαν στην εργατική τάξη και πώς μπορούσες να προσεγγίσεις όσους εργάζονταν στον ιδιωτικό τομέα αλλά έκαναν μεροκάματα ή δούλευαν μαύρα. Επιπλέον, κάποια στιγμή, οι Σύριοι κομμουνιστές και κομμουνίστριες άρχισαν να θεωρούν ότι οι σεχταριστικές έχθρες ήταν απλά συνέπεια της οπισθοδρόμησης και του ανεπαρκούς εκσυγχρονισμού της Συρίας, αντί να ψάχνουν τις πραγματικές αιτίες στην ταξική δομή της κοινωνίας. Εν τέλει, οι κομμουνιστές συνειδητά στράφηκαν στα στρώματα των φοιτητών και των μορφωμένων, δηλαδή των κοσμικών, κατά κανόνα, ανθρώπων, οι οποίοι όφειλαν να γίνουν οι φορείς της αλλαγής στη χώρα. Ως αποτέλεσμα, το δυναμικό μας παραήταν «πολιτισμένο» για να συμμετέχει στην ένοπλη αντίσταση ή να σταθεί κριτικά απέναντι στις ΜΚΟ, οι οποίες, με τη σειρά τους, όλο και περισσότερο μας «εκπολιτίζανε», αποκόβοντάς μας από τον λαό.
Τότε, η εργατική τάξη βρήκε άλλους φορείς για να εκφράσουν τα συμφέροντά της. Όχι ταξικούς, αλλά ιδεολογικούς. Οι μοναδικοί που μιλούσαν μαζί της σε μια απλή, προσιτή γλώσσα ήταν οι ισλαμιστές. Στην αρχή, έκαναν την εμφάνισή τους με συνθήματα που ήταν γνωστά σε όλους, όπως «ο Αλλάχ είναι καλός». Και ποιος θα πει ότι: «Όχι. Ο Αλλάχ δεν είναι καλός»; Οι κομμουνιστές. Ναι, οι κομμουνιστές αποφάσισαν ότι το καθήκον τους ήταν στη θέση του «ο Αλλάχ είναι καλός» να πουν: «Ο Αλλάχ δεν είναι καλός». Κοιτώντας εκείνη την περίοδο, όταν ήμουν είκοσι και κάτι χρονών, καταλαβαίνω πόση αφέλεια υπήρχε σε αυτό.
Παρ’ όλα αυτά, όπως έχω ήδη πει, όλο και κάτι κάναμε: για παράδειγμα, αντιδρούσαμε ενάντια στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις του 2007. Θυμάμαι, όμως, με ποιον τρόπο πηγαίναμε στις περιοχές που δοκιμάζονταν από τις πολιτικές του Άσαντ και πώς μας αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί. Δεν μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους, χωρίς να χρησιμοποιούμε κάθε τόσο αγγλικές λέξεις. Κάποτε, κολλούσαμε αφίσες σε μια γειτονιά στην Ταρτούς και μας πλησίασε ένας πιτσιρικάς. Γνωρίζοντας τη ζωή σ’ αυτές τις γειτονιές, υποθέτω πως πιθανότατα είχε παρατήσει το σχολείο γύρω στα δώδεκα και δούλευε για να ταΐσει την οικογένειά του. Ρώτησε λοιπόν έναν από τους συντρόφους μου: «Τι κάνετε εδώ;». Αυτός του απάντησε: «Κολλάμε πόστερ». Χρησιμοποίησε την αγγλική λέξη poster, κι επιπλέον πρόφερε στα αγγλικά το γράμμα p, που δεν υπάρχει στα αραβικά. Ακόμα και οι μορφωμένοι Σύριοι έλεγαν b-oster και όχι p-oster. Το αλάνι μόνο που δεν τον άρπαξε: «Τι κάνετε εδώ; Ποιοι είστε στην τελική; Ήρθατε στη γειτονιά μου και ποιος ξέρει τι σκατά ετοιμάζετε!».
Νομίζω ότι οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες της Συρίας παρανόησαν τη θέση του Μαρξ ότι «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». Το 2011 συνειδητοποίησα ότι η αναζήτηση συνωμοσιών έγινε το όπιο των κομμουνιστών. Αντί να αναλύουμε τα λάθη μας –ότι, για παράδειγμα, παρατήσαμε την εργατική τάξη και αρχίσαμε να βασιζόμαστε στην κορυφή της μεσαίας τάξης– συζητούσαμε μόνο για τις συνωμοσίες της Δύσης. Τουλάχιστον, στα θεωρητικά μας κείμενα γράφαμε για το πώς η αύξηση στην τιμή του ντίζελ επηρεάζει την εργατική τάξη, αλλά το γράφαμε σε μια γλώσσα που δεν ήταν προσιτή στις εργάτριες και χωρίς να τις συμπεριλαμβάνουμε στο κίνημά μας.
Πολλοί λένε ότι η εργατική τάξη «έχει βελτιωθεί». Εγώ δεν πιστεύω ότι η εργατική τάξη μάς είχε προδώσει. Εμείς την προδώσαμε, ακόμα και τότε, στις αρχές του 1970, όταν αρχίσαμε να ανάγουμε την κομμουνιστική πολιτική πλατφόρμα σε αντίσταση στον ιμπεριαλισμό, μινιμάροντας έτσι τον ίδιο τον μαρξισμό.
Ερ: Το Μπάαθ, το κόμμα των Άσαντ, ιστορικά υποστήριξε την ιδεολογία του παναραβισμού (την πολιτική ένωση των Αράβων) και αντίστοιχα μια δική του εκδοχή σοσιαλισμού, γνωστή ως «αραβικός σοσιαλισμός». Θα είναι πιο δύσκολο για την Αριστερά στη Συρία να μιλήσει για σοσιαλισμό μετά τον Άσαντ;
Απ: Ποτέ δεν ταυτίσαμε τον κομμουνισμό με τον παναραβισμό και τον αραβικό σοσιαλισμό. Όσον αφορά τον πρώτο, το Κασιούν, το (πρώην) κόμμα μου, υποστήριζε τη λεγόμενη «Μεγάλη Ανατολή», στην οποία, μαζί με τους Άραβες, θα ζουν Κούρδοι, Πέρσες, Αρμένιοι και άλλοι λαοί. Το παναραβικό σχέδιο το θεωρούσαμε πάντα μικροαστικό.
Δεν θέλω να μειώσω την εμπειρία του παναραβισμού και του αραβικού σοσιαλισμού. Έδωσε πολλά την περίοδο 1950-1970, ιδιαίτερα την εποχή που επικεφαλής της Συρίας ήταν ο Σαλάχ Ντζαντίντ, ο οποίος σήμερα σπάνια μνημονεύεται. Στην ουσία, ήταν ο εκπρόσωπος της μαρξιστικής πτέρυγας του Μπάαθ και συγκεκριμένα ήταν υπεύθυνος για τις σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις που διεξήχθησαν στη Συρία, μεταξύ των οποίων η δωρεάν ανώτατη εκπαίδευση και η άνευ όρων πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Χάρη σε αυτές τις αλλαγές, άνθρωποι των μέχρι τότε αποκλεισμένων τάξεων –όχι μόνο τη Συρία, αλλά και στην Αίγυπτο– κατόρθωσαν να μορφωθούν και να ξεφύγουν από τη φτώχεια την περίοδο μετά την αποικιοκρατία. Οι αλλαγές αυτές ήταν προϊόν του παναραβισμού.
Η πορεία όμως αυτή ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1970 και ήδη από το 1980 ήταν λίγα όσα τη θύμιζαν. Η μεγάλη απομάκρυνση από τον σοσιαλισμό πραγματοποιήθηκε το 1970, όταν ο Χάφεζ Άσαντ ανέβηκε στην εξουσία, αντικαθιστώντας τον Τζαντίντ και ρίχνοντάς τον στη φυλακή, όπου και έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Εάν ο Τζατζίντ κυνήγησε τους ντόπιους καπιταλιστές και κατάσχεσε τις περιουσίες τους, ο Άσαντ ο πρεσβύτερος, στα πρώτα του διαγγέλματα, ανακοίνωνε: στόχος μας, τώρα, είναι να προσελκύσουμε πίσω τους Σύριους καπιταλιστές και με τη βοήθειά τους να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα δολάρια. Θεωρούσε ότι η νέα Συρία έπρεπε να χτιστεί μέσα από τη «συνεργασία» του κρατικού τομέα με τον ιδιωτικό.
Είναι γεγονός ότι η συγκεκριμένη τάξη των χωρών του «αραβικού σοσιαλισμού» –κατά καιρούς προσδιορίζεται ως η μικροαστική τάξη–, η οποία οδήγησε στον οικονομικό μετασχηματισμό της περιόδου 1950-1970, έκανε ό,τι μπορούσε. Αρχικά, ενδιαφέρθηκε για την κοινωνική κινητικότητα και την εξουσία που της πρόσφερε ένα οικονομικό μοντέλο που είχε κάποια σχέση με το «σοσιαλιστικό» κράτος. Κατέλαβαν διοικητικές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, ο οποίος οργάνωνε και έλεγχε, αν όχι όλο, σημαντικό μέρος της οικονομίας, κατά κύριο λόγο τη βιομηχανία και τις υποδομές. Στη συνέχεια όμως, το σύστημα που οι ίδιοι δημιούργησαν άρχισε να τρώει τον εαυτό του εκ των έσω, εφόσον η πραγματική εξουσία επί της κρατικής περιουσίας, η οποία ήταν αποτέλεσμα του σχεδιασμού, των κρατικών επενδύσεων και της πολιτικής στη βιομηχανία, θα μπορούσε να μετατραπεί σε πλήρως ιδιωτική περιουσία. Έτσι, λοιπόν, το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν είτε να την ιδιωτικοποιήσουν είτε να προχωρήσουν στον ριζοσπαστικό, εξολοκλήρου σοσιαλιστικό δρόμο. Και όσο περισσότερο ιδιωτικοποιούσαν τα περιουσιακά στοιχεία, ξεκινώντας ιδίως από το 2000, τόσο πιο έντονα οι νέοι ιδιοκτήτες μετατρέπονταν σε οικονομικούς ανταγωνιστές του κράτους, επιδιώκοντας να το διαλύσουν. Έτσι, το 2011, ο ξάδερφος του Άσαντ έφτασε να κατέχει το 60% της ιδιωτικής οικονομίας. Παρόμοιες ιστορίες μπορεί να παρατηρήσει κανείς όχι μόνο στη Συρία, αλλά και στο Ιράκ και την Αίγυπτο. Πιστεύω ότι το πρόβλημα ξεπερνάει τα συγκεκριμένα κράτη και το παναραβικό μοντέλο.
Ήδη από το 2000, η Συρία απέρριψε και επίσημα το σοσιαλιστικό οικονομικό πλάνο, προχωρώντας στη λεγόμενη κοινωνική οικονομία της αγοράς –στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά οικονομία της αγοράς. Εμείς, το «Κασιούν», λέγαμε ότι αν συνεχιστεί αυτή η οικονομική πολιτική, θα οδηγήσει σε μαζική κοινωνική έκρηξη. Το 2008 κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα ξεσπάσει η «αραβική άνοιξη», αλλά το ενδεχόμενο της κοινωνικής σύγκρουσης ήταν ορατό σε κάθε μαρξιστή.
Μέχρι το 2011, υπήρχε ένας συνασπισμός των ιδιοκτητών γης της «παλιάς» αστικής τάξης, η οποία συγκέντρωνε κεφάλαιό πριν την περίοδο του «αραβικού σοσιαλισμού», και των «νέων» καπιταλιστών, οι οποίοι πλούτισαν λόγω της εγγύτητάς τους με τον δημόσιο τομέα και τις ιδιωτικοποιήσεις. Μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, κυρίως μετά το 2014, όταν το καθεστώς ένιωθε πιο σίγουρο για τον εαυτό του, ξεκίνησε ο μεταξύ τους ανταγωνισμός και καθένας προσπαθούσε να πάρει μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας. Έτσι, η Άσμα, η γυναίκα του Άσαντ, που προερχόταν από την «παλιά» ελίτ της αποικιοκρατικής εποχής, έγινε ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής του ξαδέρφου του.
Ποιο είναι το μέλλον του σοσιαλισμού στη Συρία; Πράγματι, αυτή η λέξη συνδέεται ξεκάθαρα με το προηγούμενο καθεστώς, όμως, όπως ήδη είπα, πολύ περισσότερο με τον Χάφεζ Άσαντ παρά με τον Μπασάρ. Η κριτική του«σοσιαλισμού» στην εκδοχή του Μπάαθ, συμπεριλαμβανομένων και των αιτιών της μικρής του διάρκειας, πρέπει να μας βοηθήσει να σχηματοποιήσουμε καλύτερα τη δική μας εκδοχή. Κανείς, όμως, δεν ξέρει ποιο θα είναι το μέλλον των πολιτικών κομμάτων στη Συρία και αν γενικά η Συρία θα είναι ένα μέρος ανοιχτό για πολιτικές ιδεολογίες.
Ερ: Κάποιοι αριστεροί στο εξωτερικό υποστηρίζουν ότι η ανατροπή του Άσαντ είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής της Δύσης και σε μεγάλο βαθμό νίκη του ιμπεριαλισμού. Τι λες για αυτό;
Απ: Αυτός ο δυϊσμός με σκοτώνει: ιμπεριαλισμός-αντιιμπεριαλισμός, πολυπολικός κόσμος-κυριαρχία του ΝΑΤΟ. Το πρόβλημα είναι ότι στα κομμουνιστικά κόμματα, ιδίως σήμερα με την ανάπτυξη των σόσιαλ μίντια, υπάρχουν όλο και λιγότερα μέλη και όλο και περισσότεροι ακτιβιστές. Το να είσαι μέλος ενός κόμματος υποδήλωνε την ολοκληρωτική συμμετοχή σε αυτό, στη δομή και την ιεραρχία του. Από τα σόσιαλ προκύπτουν όλοι αυτοί οι θεωρητικοί του τουίτερ με τους δυϊσμούς τους και την περιγραφή της κατάστασης στη Συρία σε δυο γραμμές: ο Άσαντ είναι αντιιμπεριαλιστής, το ΝΑΤΟ είναι κακό. Όλα αυτά είναι τελείως πρωτόγονα.
Πάντως, μιλώντας για την πλειοψηφία των ξένων αριστερών, δεν μπορώ να μην τους θέσω το ερώτημα: γιατί δεν έρχεστε σε επαφή με τους ντόπιους κομμουνιστές; Γιατί θεωρείτε το συριακό κράτος σύμμαχό σας; Είναι ένα ξεκάθαρα αντικομμουνιστικό κράτος που φυλακίζει τις κομμουνίστριες, κάτι που έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1970. Γιατί οι κομμουνιστές στο εξωτερικό είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τόσο εύκολα τους Σύριους κομμουνιστές;
Στο κόμμα μου είχαμε ένα όραμα, στο οποίο είμαι πιστός μέχρι σήμερα. Πρέπει να διατηρηθεί η σύνδεση ανάμεσα στις τέσσερις πτυχές της δημόσιας ζωής: την οικονομική, την κοινωνική, την εθνική και τη δημοκρατική. Η εθνική προϋποθέτει την αντίσταση στην ιμπεριαλιστική εισβολή, συνυπολογίζοντας ότι το κόμμα σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ και της ευρύτερης αμερικανικής διείσδυσης στην Εγγύς Ανατολή. Η δημοκρατική έγκειται στο ότι πρέπει να πραγματοποιηθούν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Η οικονομική στην επιστροφή του σοσιαλισμού στο προσκήνιο της συριακής οικονομίας. Η κοινωνική στη διεύρυνση των πολιτικών ελευθεριών με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκλείεται οποιαδήποτε επιρροή των σεχταριστικών συγκρούσεων και να εξαλειφθούν από τους συριακούς νόμους φαινόμενα όπως η επιεικέστερη τιμωρία για εκείνους που πραγματοποιούν «εγκλήματα τιμής».
Ενώνοντας αυτές τις πτυχές, οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατον να αντιπαρατεθείς στον ιμπεριαλισμό χωρίς να αλλάξεις την οικονομία με τέτοιο τρόπο που να συνδέει τον αντικαπιταλισμό με τον αντιιμπεριαλισμό. Χωρίς αντικαπιταλιστική πολιτική, δεν μπορείς να είσαι αντιιμπεριαλιστής. Στο τέλος θα αποτύχεις. Θα αναπαράγεις ιμπεριαλιστικές σχέσεις μέσα στην ίδια σου τη χώρα.
Για αυτόν τον λόγο θα ήθελα να πω στους αντιιμπεριαλιστές στο εξωτερικό: συζητήστε με τους Σύριους κομμουνιστές και κομμουνίστριες. Ο Άσαντ είναι παρελθόν. Πρέπει να χτίσουμε μια νέα Συρία, στην οποία οι κομμουνίστριες θα παίζουν σημαντικό ρόλο. Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό χωρίς την υποστήριξη των συντρόφων μας από άλλες χώρες. Αυτό εξάλλου είναι διεθνισμός: να μη χτίζεις σχέσεις με το κράτος που καταπιέζει τους κομμουνιστές, αλλά να αναπτύσσεις επικοινωνία με τους ντόπιους συντρόφους και
συντρόφισσες. Εμείς οργανωνόμαστε ήδη, ακριβέστερα ενεργοποιούμε εκ νέου τις οργανώσεις που εδώ και χρόνια ήταν σε αδράνεια, καθώς πολλοί και πολλές από εμάς είχαμε χάσει κάθε ελπίδα επιστροφής στη Συρία.
Αλλά και από ιστορική σκοπιά, οι «αντιιμπεριαλιστές» πρέπει να απαντήσουν στις ακόλουθες ερωτήσεις. Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι και το Ιράν και το Ιράκ, ενώ ήταν αντιιμπεριαλιστικές χώρες, το 1980 ξεκίνησαν να πολεμούν μεταξύ τους για οχτώ χρόνια με τεράστιες απώλειες και από τις δύο πλευρές; Γιατί το 1973 ο Σαντάμ Χουσεΐν χρησιμοποίησε το 10% των δυνατοτήτων του στον πόλεμο με το Ισραήλ, κι όλο το υπόλοιπο στον πόλεμο με το Ιράν; Για να μην αναφέρουμε τα χημικά όπλα που χρησιμοποίησε ενάντια στους Κούρδους στην εκστρατεία Ανφάλ το 1987.
Αυτά τα ερωτήματα μένουν αναπάντητα στον απλοποιημένο αντιιμπεριαλισμό, γιατί απουσιάζει η ταξική ανάλυση. Κάποτε, ένας Ιταλός κομμουνιστής μού είπε: «Κοίτα με ποια μεριά είναι οι Αμερικάνοι και πήγαινε με την αντίθετη». Αυτό δεν είναι παρά ανοησία.
Δεν είναι δυνατόν να υποστηρίξει κάποιος ότι οι σημερινές αντιαμερικάνικες δυνάμεις δεν προσπαθούν να γίνουν ισχυρότερες και να βελτιώσουν τη θέση τους στην ιμπεριαλιστική διάταξη. Εμείς, οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, ειδικά σήμερα που δεν παίζουμε κανέναν ρόλο στην παγκόσμια πολιτική και απλώς καθόμαστε και θεωρητικολογούμε κάνοντας χαμηλής έντασης ακτιβισμό, μπορούμε να είμαστε πιο ανεξάρτητοι και ριζοσπάστες στις απόψεις μας. Δεν βρισκόμαστε στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία έπρεπε να μπει στο παιχνίδι της γεωπολιτικής. Μπορούμε να πούμε ευθέως ότι δεν θέλουμε να ξαναχτίσουμε τον ιμπεριαλισμό προς όφελός μας. Ως αντιιμπεριαλιστές, θέλουμε να απαλλαγούμε απ’ αυτόν εξολοκλήρου. Εάν συναινέσουμε να γίνουμε μαριονέτες του ενός ή του άλλου, περιορίζοντας τον μαρξισμό και τον αντικαπιταλισμό στο όνομα της εναντίωσης στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, τότε θα χάσουμε τον ίδιο τον εαυτό μας.
Ερ: Ασκείς κριτική στον επιφανειακό αντιιμπεριαλισμό, όταν όμως η συζήτηση έρχεται στην απελευθέρωση της Παλαιστίνης, επί της ουσίας, μιλάς με συμπάθεια για τη ΧΑΜΑΣ και τον «Άξονα της Αντίστασης». Πώς συνδυάζονται αυτά τα δύο;
Απ: Υποστηρίζω τις δράσεις αντίστασης και όχι τη μία ή την άλλη φράξια. Μπορεί κάποιος να πει ότι θέλω να γίνει αυτό ή το άλλο. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι αφομοιώνει τις αφηγήσεις ή την ιδεολογία της μίας ή της άλλης ομάδας και ότι ταυτίζεται με αυτές.
Για παράδειγμα, πώς θα μπορούσα να χαρακτηρίσω τα γεγονότα στη Συρία ως απελευθερωτικά, τη στιγμή που τα προκάλεσαν οι μαλάκες της ιστορίας; Είναι πιθανόν να υποστηρίξουν χειρότερες ιδεολογίες από τις υπάρχουσες και μέσα σε δυο-τρεις μήνες να αρχίσουν να σκοτώνουν τους πάντες, δεξιούς κι αριστερούς. Κάποιοι απ’ αυτούς, στο παρελθόν, ήταν ριζοσπάστες σαλαφιστές. Στις γραμμές του Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (ΧΤΣ), του Συριακού Εθνικού Στρατού και όλων αυτών των ομαδοποιήσεων υπάρχουν μεμονωμένα άτομα, ή ακόμα και τάγματα, που είναι φανατικοί σαλαφιστές. Εξάλλου, εντός της Χαμάς υπάρχουν επίσης άτομα που, αν και δεν είναι σαλαφιστές, εντούτοις, τείνουν να δίνουν προτεραιότητα στην εφαρμογή της σαρίας. Οι ριζοσπαστικές ιδέες μπορούν να διεισδύσουν ακόμα και σε οργανώσεις που εξαρχής δεν έχουν δομηθεί γύρω απ’ αυτές. Έτσι, ακόμα και στη ΦΑΤΑΧ μπορείτε να συναντήσετε άτομα που είναι φορείς της ισλαμιστικής ή της ριζοσπαστικής παναραβικής ιδεολογίας.
Γνωρίζω, όμως, ότι όσο στη Συρία βασιλεύει ο τρόμος, όσο υπάρχει ο Άσαντ, η ιστορία θα παραμένει ακίνητη. Μετά τον Άσαντ μπορεί όλα να γίνουν χειρότερα, αλλά η μικρή πιθανότητα να καταλήξουμε σε μια καλύτερη εκδοχή της Συρίας αξίζει αυτό το ρίσκο. Το ίδιο και με το Ισραήλ: όσο έχει την απόλυτη εξουσία στην περιοχή, η ιστορία δεν θα κινείται προς τα εμπρός, παρόλο που από μόνη της η νίκη επί των σιωνιστικών πολιτικών σχεδίων δεν εγγυάται ότι όλα θα γίνουν καλύτερα. Ακριβώς αυτό έχω υπόψιν μου όταν λέω ότι ο πραγματικός μη επιφανειακός αντιιμπεριαλισμός δεν είναι δυϊστικός αλλά διαλεκτικός.
Μπορώ να υποστηρίξω οποιαδήποτε οργάνωση όταν αγωνίζεται κατά του Ισραήλ, αλλά όχι όταν αγωνίζεται εναντίον της συριακή αντιπολίτευσης. Υποστηρίζω τη φράξια της παλαιστινιακής αντίστασης στον αγώνα της ενάντια στους σιωνιστές, αλλά όχι στην καταπίεση των γυναικών, αν αυτό συμβαίνει, και στο όραμά της για την οικονομία. Όταν η ΧΑΜΑΣ συγκρουστεί με τους μαρξιστές στη Γάζα, θα υποστηρίξω τους μαρξιστές. Ανάμεσα στους μαρξιστές και τη ΧΑΜΑΣ –και όλους τους ισλαμιστές υπό μία έννοια– υπάρχει εκ των πραγμάτων αντιπαλότητα. Το βασικό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι η φύση κάθε δύναμης στην περιοχή είναι πολύπλευρη και να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα των μεταξύ τους σχέσεων.
Όλα αυτά δεν με κάνουν ισλαμιστή. Όταν κοιτάζω την οικονομική θεωρία του ισλάμ, λέω: δεν είναι αυτό που επιδιώκω. Δεν θέλω τα επιτόκια απλώς να αλλάξουν ονομασία και να εξακολουθούν να επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων όπως και προηγουμένως. Εν τέλει, όλοι οι ισλαμιστές υποστηρίζουν τον καπιταλισμό. Λένε: το ισλάμ προστατεύει τα δικαιώματά σας πάνω στη γη που κατέχετε και κανείς δεν πρόκειται να σας την αφαιρέσει· το εργοστάσιο που έχετε, θα εξακολουθεί να σας ανήκει. Στην καλύτερη περίπτωση, υποστηρίζουν πως στον μουσουλμανικό καπιταλισμό θα υπάρχουν περισσότεροι φόροι, κι έτσι θα λυθεί το πρόβλημα της φτώχειας. Παρεμπιπτόντως, αυτό είναι το δεύτερο συστατικό του μη επιφανειακού ιμπεριαλισμού (όπως τον ονομάζω): δεν πρέπει να ξεχνάμε την οργανική σχέση καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού.
Ερ: Εσύ, όπως και άλλοι Σύριοι, γιορτάζετε σήμερα την πτώση του Άσαντ. Τι σας κάνει να πανηγυρίζετε και να ελπίζετε;
Απ: Σήμερα (η συνέντευξη έγινε στις 10 Δεκεμβρίου) μπορώ επιτέλους να κάνω μια συζήτηση, γιατί τις πρώτες δύο μέρες το μόνο που έκανα ήταν να πανηγυρίζω. Πανηγύριζα γιατί επιτέλους θα μπορέσω να επιστρέψω στη Συρία. Οι Σύριοι πρόσφυγες και προσφύγισσες στην Τουρκία δουλεύουν 14 ώρες τη μέρα στα εργοστάσια σαν σκλάβες. Στον Λίβανο απλά τους σκοτώνουν. Στην Ιορδανία είχαν μείνει εγκλωβισμένοι χωρίς καμία βοήθεια στο στρατόπεδο Ζααταρί στην έρημο. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι μπορούν επιτέλους να γυρίσουν στο σπίτι τους. Για να μην αναφερθούμε σε όσους και όσες κατέληξαν στην Ευρώπη: κάποιες θα θελήσουν να επιστρέψουν και κάποιοι θα προσπαθήσουν να χτίσουν το μέλλον τους εδώ. Θα ήθελα, λοιπόν, να στείλω ακόμα ένα μήνυμα στους αριστερούς του εξωτερικού, που ήδη επεξεργάζονται τις θαυμάσιες θεωρίες τους για τους Σύριους: δώστε τους χρόνο να γιορτάσουν. Έχουμε σήμερα τόσους πολλούς λόγους να είμαστε χαρούμενοι.
Ο δεύτερος λόγος είναι η απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Είχαμε χάσει την ελπίδα μας για κάτι τέτοιο. Τους λογαριάζαμε για νεκρούς. Ένας από τους αποφυλακισμένους ήταν μέσα από το 1980. Σήμερα, μέχρι στιγμής, δεν φυλακίζονται ούτε οι οπαδοί του Άσαντ. Είμαι 37 χρονών, πέρασα όλη τη ζωή μου επί Άσαντ, μας ήταν δύσκολο ακόμη και να φανταστούμε ότι κάτι τέτοιο ήταν πιθανόν.
Όταν ήμουν 9 ή 10 χρονών, εγώ, ο φίλος μου και η αδερφή μου περπατούσαμε κοντά στο κυβερνητικό μέγαρο και τους είπα: «Λέτε να μπορούμε να δούμε πίσω από τον φράχτη τι υπάρχει μέσα;». Ο φίλος μου απάντησε: «Πάμε να φύγουμε, θα μας πυροβολήσουν». Με αυτόν τον φόβο μεγαλώσαμε. Τώρα οι άνθρωποι δεν φοβούνται.
Ο ξάδερφος του Άσαντ, ο Σουλεϊμάν Άσαντ, είχε τον έλεγχο όλης της παραγωγής ναρκωτικών στη δυτική Ταρτούς. Όταν ήμουν φοιτητής, μπορούσε να μπαίνει ανενόχλητος στη φοιτητική εστία. Στην πύλη της εστίας υπήρχαν στρατιώτες, τους οποίους εξευτέλιζε και μπαίνοντας και βγαίνοντας, επειδή ήταν από φτωχές οικογένειες. Τους πλήρωναν, δεν είμαι σίγουρος, κάπου 22 δολάρια τον μήνα, για να στέκονται εκεί. Στην εστία έκανε ό,τι ήθελε κι εμάς το μόνο που μας έμενε να κάνουμε ήταν να κλειδωνόμαστε στα δωμάτια και να προσευχόμαστε μέχρι να φύγει, γιατί βίαζε γυναίκες.
Αυτή η τρομοκρατία αυξήθηκε ιδιαίτερα στις αρχές του πολέμου. Τα ειδικά φτιαγμένα για τους διοικητές του Άσαντ τσεκ πόιντ ήταν ένα είδος επένδυσης, καθώς μπορούσαν να βγάζουν χρήματα απ’ τις δωροδοκίες, που ήταν υποχρεωτικές για όλους όσους ήθελαν να περάσουν. Στον δρόμο που ενώνει την Ταρτούς με την Τρίπολη, μήκους περίπου 60 χιλιομέτρων, έπρεπε να πληρώσεις δέκα τσεκ πόιντ, καθώς το καθένα ανήκε σε διαφορετικό διοικητή. Αν ήσασταν ένας φτωχός Σύριος πρόσφυγας στον Λίβανο και θέλατε να επισκεφτείτε την οικογένειά σας στην Ταρτούς, θα έπρεπε να δουλέψετε έναν ολόκληρο χρόνο μόνο και μόνο για να πληρώσετε τις δωροδοκίες. Το ότι απαλλαχτήκαμε από αυτό είναι ένας ακόμη λόγος για πανηγυρισμούς.
Ερ: Πώς αντιμετωπίζεις εσύ και οι άλλοι Σύριοι αριστεροί τον Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ και τις άλλες ένοπλες ομαδοποιήσεις που παίρνουν μέρος στη σύγκρουση;
Απ: Αυτή τη στιγμή στη Συρία υπάρχουν τέσσερις στρατιωτικές διοικήσεις. Αρχικά, η διοίκηση του νότιου μετώπου. Έπειτα, ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (ΕΣΣ), ο οποίος οφείλει την ύπαρξή του αποκλειστικά στις ΗΠΑ. Τα τελευταία οχτώ με δέκα χρόνια δεν έχουν κάνει τίποτα και μόνο την τελευταία μέρα της επιχείρησης της αντιπολίτευσης άρχισαν να προωθούνται στη Δαμασκό. Αυτό είναι κάτι πολύ τρομακτικό, καθώς αποτελούνται από πραγματικές συμμορίες. Στη συνέχεια, υπάρχει ο Συριακός Εθνικός Στρατός (ΣΕΣ), ο οποίος βρίσκεται στο βόρειο τμήμα στο Χαλέπι και ελέγχεται εξολοκλήρου από την Τουρκία. Αποτελείται κυρίως από (Σύριους) Τουρκμένους, οι οποίοι εδώ και καιρό είναι πιστοί στο τουρκικό κράτος. Αυτοί είναι επίσης ληστές. Παντού όπου προωθούνται, προχωράνε σε μαζικό πλιάτσικο.
Επίσης, υπάρχει ο Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (ΧΤΣ), για τον οποίο μιλήσαμε ήδη αρκετά προηγουμένως. Σήμερα, στις περιοχές που είναι πιο δυνατός από τις άλλες ομαδοποιήσεις, εγγυάται την ασφάλεια και τις κοινωνικές υποδομές. Αφότου πήρε υπό τον έλεγχό του την Ταρτούς, τη γενέτειρα πόλη μου, σταμάτησαν τα πλιάτσικα. Μπορείτε να περπατήσετε στην πόλη άνετα, να παρκάρετε το αμάξι σας χωρίς να φοβάστε ότι θα σας το κλέψουν. Αυτό δεν συμβαίνει στις περιοχές που έχουν περάσει στον έλεγχο του νότιου μετώπου, του ΕΣΣ και του ΣΕΣ. Σε σύγκριση με τους άλλους, τα μέλη του ΧΤΣ είναι περισσότερο πειθαρχημένα και πιστά στην ηγεσία τους.
Τέλος, υπάρχουν οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (ΣΔΔ). Βρίσκονται στον βορρά, υπό την προστασία των Αμερικάνων. Η θεωρία τους είναι πολύ επαναστατική, αλλά δεν μου φαίνεται πως τη συγκεκριμένη στιγμή την εφαρμόζουν στην πράξη. Κατά την άποψή μου, υπάρχουν δύο τάσεις στο εσωτερικό των ΣΔΔ και γενικά όλων των οργανώσεων που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σχετίζονται με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν. Η μία τάση είναι του Οτσαλάν, τους οποίους θεωρώ συντρόφους μας. Πιστεύω ότι η ιδεολογία τους, η καλύτερη αυτή τη στιγμή στην περιοχή, είναι επαναστατική, πραγματικά αντιιμπεριαλιστική και αντικαπιταλιστική.
Και υπάρχει μία ακόμη τάση, η οποία εμφανίστηκε σταδιακά μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν, αλλά απέκτησε γρήγορα δύναμη μετά το 2013. Αυτό το ρεύμα είναι πιο πραγματιστικό, πιο οπορτουνιστικό και εξολοκλήρου φιλοαμερικάνικο. Το σχέδιό τους είναι η αυτονομία της βορειο-δυτικής Συρίας, η απόρριψη κάθε συμμετοχής στις επαναστατικές διαδικασίες σε ολόκληρη τη Συρία και γενικά ο διαχωρισμός από τους υπόλοιπους Σύριους.
Η επιδίωξη των Κούρδων για διαχωρισμό νομιμοποιείται στη βάση του αραβικού ρατσισμού. Ύστερα από δεκαετίες καταπίεσης, οι Κούρδοι θέλουν να ζήσουν μακριά από τους Άραβες. Ένας γνωστός μού είπε κατά λέξη: «Κοίτα, εγώ ως Κούρδος δεν έχω πρόβλημα με το Ισραήλ. Αυτό είναι δικό σας αραβικό πρόβλημα». Έτσι, η πραγματιστική πτέρυγα του κουρδικού κινήματος αποφάσισε να συνεργαστεί με οποιαδήποτε δύναμη θα τους βοηθούσε να κερδίσουν αυτό το έδαφος όπου θα μπορούν να μιλάνε τη γλώσσα τους. Η δύναμη αυτή ήταν οι Αμερικάνοι. Για αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι τώρα αναγκασμένοι να ενεργούν εξαρτώμενοι από τα αμερικάνικα συμφέροντα.
Όσον αφορά τις σχέσεις του ΧΤΣ με την Αριστερά, πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα θα συγκρουστούν. Γενικά, όλα άλλαξαν εν μία νυκτί. Πριν τέσσερις-πέντε μήνες, στο Ιντλίμπ, που το ελέγχει ο ΧΤΣ, έγιναν μεγάλες διαμαρτυρίες ενάντια στον Τζουλάνι. Αν μη τι άλλο, δεν άσκησε βία εναντίον των διαδηλωτών, σε σύγκριση μάλιστα με αυτά που έκανε ο Άσαντ και ο ΣΕΣ. Οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν. Όλα αυτά βέβαια μπορεί να αλλάξουν.
Είναι πολύ πιθανόν τα γεγονότα στη Συρία να αποδυναμώσουν αισθητά τον «Άξονα της Αντίστασης» και κατά συνέπεια την παλαιστινιακή αντίσταση, καθώς οι συριακές αντιπολιτευτικές δυνάμεις είναι εχθρικές απέναντι στη Χεζμπολά και το Ιράν. Σε αντίθεση με τη ΧΑΜΑΣ, η οποία υποστήριξε την επανάσταση, είχε σχέσεις με τις ένοπλες ομάδες στη Συρία και, κάποια στιγμή από το 2013 ή το 2014, οργάνωσε η ίδια στη Συρία την πολιτοφυλακή «Μπέιτ αλ-Μακντίς», το Ιράν και η Χεζμπολά στήριζαν τον Άσαντ άνευ όρων. Μέσα σε δύο ώρες από τη στιγμή που ο Άσαντ εγκατέλειψε τη Συρία, η Χεζμπολά έστειλε στο Χομς 2000 μαχητές να πολεμήσουν τη συριακή αντιπολίτευση. Ταυτόχρονα, είμαι σίγουρος ότι ο Άσαντ είχε προδώσει το Ιράν και τη Χεζμπολά τον τελευταίο χρόνο. Προσπάθησε να δημιουργήσει πιο στενές σχέσεις με τα Εμιράτα, το βασικότερο, πιθανότατα, όχημα του σιωνισμού στον αραβικό κόσμο. Μετά τον θάνατο του ηγέτη της Χεζμπολά Χασάν Νασράλα, του πήρε τρεις μέρες να κάνει κάποια δήλωση, ύστερα από πίεση των Ιρανών.
Πρόσφατα, συζητούσα με τη μητέρα μου, η οποία έζησε από πρώτο χέρι τα χρόνια εκείνα που, ξεκινώντας από το 1967, η παλαιστινιακή και αραβική αντίσταση (ενάντια στην πολιτική του Ισραήλ) γνώρισαν τις πιο σοβαρές τους ήττες. «Πράγματι», μου είπε, «η νίκη της αντιπολίτευσης επί του Άσαντ μπορεί να πλήξει τον Άξονα τς Αντίστασης. Όμως κι εμείς κάποτε πιστεύαμε ότι είχε έρθει το τέλος της παλαιστινιακής ιστορίας, όταν το 1982, ύστερα από την ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο, οι δυνάμεις της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τη Βηρυτό. Στη συνέχεια, το 1990, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, κανένας δεν είχε πια την παραμικρή ελπίδα για απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Κι όμως, κοίτα την παλαιστινιακή αντίσταση σήμερα. Είναι πολύ πιο δυνατή από τη δεκαετία του 1970 και του 1980». Σκέφτηκα: η μάνα μου είναι 70 χρονών· αφού αυτή δεν έχει σταματήσει να ελπίζει, αυτό δίνει ελπίδα και σε μένα.
πηγη:https://september.media/ru/articles/syrian-communist-ru