Μεσανατολικό: Οικονομία και γεωστρατηγική
https://athens.indymedia.org/post/1628386/
από &
03/01/2024
Η καινούργια και πολύ αιματηρή κρίση της Λωρίδας της Γάζας έχει πολύ μεγάλο παρασκήνιο. Με μια προσεκτική ματιά στον αστικό τύπο και σε οικονομικές εφημερίδες, βρήκαμε παλιές και πρόσφατες συναντήσεις και συμφωνίες μεταξύ αρχηγών κρατών χωρών της Ευρώπης, της Αμερικής, του Ισραήλ, της ανατολικής μεσογείου και της Αραβίας πάνω στο φυσικό αέριο και τους αγωγούς, τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, των πλωτών σταθμών και τερματικών.
Οι τρέχουσες πολεμικές εξελίξεις στο μεσανατολικό εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διακρατικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων, καθώς και έντονων περιφερειακών γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων, ενώ κάποια κράτη επωφελούνται από την κλιμάκωση του πολέμου. ΗΠΑ εναντίον Ιράν και προσπάθεια συμμαχίας με Ισραήλ και Σαουδική Αραβία. Ρωσία και Κίνα με ισχυρούς δεσμούς και υπέρ του Ιράν. Η επίθεση της Χαμάς σαμπόταρε την προσπάθεια του τριγώνου συμμαχίας του Μπάιντεν. Σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης ενδέχεται να εμπλακούν ο Λίβανος, η Τουρκία, η ΗΠΑ, το Ιράν, η Ρωσία…
Η καινούργια και πολύ αιματηρή κρίση της Λωρίδας της Γάζας έχει πολύ μεγάλο παρασκήνιο. Με μια προσεκτική ματιά στον αστικό τύπο και σε οικονομικές εφημερίδες, βρήκαμε παλιές και πρόσφατες συναντήσεις και συμφωνίες μεταξύ αρχηγών κρατών χωρών της Ευρώπης, της Αμερικής, του Ισραήλ, της ανατολικής μεσογείου και της Αραβίας πάνω στο φυσικό αέριο και τους αγωγούς, τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, των πλωτών σταθμών και τερματικών.
Νέοι παίκτες αναδύονται και νέες συνεργασίες προκύπτουν, σε μια προσπάθεια της Ευρώπης να ανεξαρτητοποιηθεί από το ρώσικο φυσικό αέριο και τα ορυκτά καύσιμα. Όλα τα κράτη πλανητικής ή περιφερειακής ισχύος, έχουν πάρει θέση στη νέα αυτή ανθρωποσφαγή, σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Έτσι και το ελληνικό κράτος με την σαφέστατη τοποθέτησή του υπέρ του κράτους του Ισραήλ, εξυπηρετεί την εδραίωση της θέσης του στην ανακατανομή των διεθνών συσχετισμών, χτίζοντας την συμμαχία στον άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου-Ισραήλ, την οποία απεργάζεται εδώ και μια δεκαετία.
Το επίμαχο σημείο της περιοχής είναι το μεγάλο κοίτασμα φυσικού αερίου που βρίσκεται στην θαλάσσια περιοχή της Γάζας και όπως αναφέρουν δημοσιεύματα, είναι περιεκτικότητας 38 δις κυβικών μέτρων. Το κοίτασμα αυτό έχει γίνει γνωστό ήδη από το 2000 και οι αυξανόμενες ανάγκες του Ισραήλ για φυσικό αέριο κατέστησαν αναγκαία την επέμβαση των Ισραηλινών για να ελέγξουν αυτό το κοίτασμα που βρίσκεται κοντά στο άλλο μεγάλο κοίτασμα στην αμφισβητούμενη περιοχή του Levant, δυναμικότητας 3,5 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Το Ισραήλ παράλληλα το 2009 προχώρησε στην αναγνώριση 90 χιλιόμετρα δυτικά του λιμανιού της Χάιφα του κοιτάσματος Tamar, δυναμικότητας 283 δις κυβικών μέτρων και 47 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του γνωστού κοιτάσματος του Levıathan, δυναμικότητας 530 δις κυβικών μέτρων. Στα κοιτάσματα αυτά έχει αμφισβητηθεί η ισραηλινή κυριότητα από Συρία, Λίβανο και Παλαιστινίους της Γάζας. Ήδη το Ισραήλ χωρίς να ρωτήσει κανένα είχε προχωρήσει στην εξόρυξη φυσικού αερίου από το κοίτασμα Tamar, ενώ προβλεπόταν ήδη από το 2017 να αρχίσει και η εξόρυξη από το κοίτασμα Levıathan. Το Ισραήλ υπολόγιζε ήδη από το 2015 ότι το ήμισυ σχεδόν των ενεργειακών του αναγκών θα καλυπτόταν από την εγχώρια εξόρυξη φυσικού αερίου. Οι Παλαιστίνιοι υπολόγιζαν ότι το κοίτασμα αυτό θα επιφέρει περί τα 2,5 δις δολάρια ανακουφίζοντας οικονομικά την Λωρίδα. Η προοπτική αυτή όμως είχε ανησυχήσει έντονα το Ισραήλ γιατί προέβλεπε ότι με την οικονομική ενίσχυση της Λωρίδας θα αυξηθούν οι εχθρικές ενέργειες σε βάρος του εδάφους του. Τον Αύγουστο, το Ισραήλ είχε δηλώσει ότι θα εξάγει περισσότερο φυσικό αέριο από το Ταμάρ στην Αίγυπτο, καθώς εξομαλύνονταν οι σχέσεις με τη γείτονά του. Ωστόσο, τα σχέδια αυτά δεν προχώρησαν λόγω των γεγονότων του Οκτώβρη Το υπεράκτιο πεδίο Ταμάρ βρίσκεται 24 χιλιόμετρα (14,9 μίλια) δυτικά της Ασκελόν, η οποία βρίσκεται βόρεια της Λωρίδας της Γάζας.
Σε μια συνάντηση του Ερντογάν με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου, είχε αναφερθεί ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν στον τομέα της ενέργειας και να κατασκευάσουν μια γραμμή μεταφοράς ενέργειας μεταξύ τους, που θα συνδέεται με την Ευρώπη. Αυτό δημιούργησε μια νέα κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρώτον, Τουρκία και Ισραήλ που είχαν σημαντικές διαφορές φάνηκε ότι τις λύνουν, και δεύτερον, επειδή αυτό αφορά την Ελλάδα, μια συνεργασία τους σε γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες και ενδεχομένως για αγωγό φυσικού αερίου θα επηρεάσει τα σχέδια της τετραμερούς συνεργασίας Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου και Ισραήλ.
Όσο και αν φαίνεται παράδοξο την στιγμή που ο Ερντογάν καταδικάζει επίσημα τις πολεμικές επιχειρήσεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστίνιων, η Τουρκία είναι αυτή που στηρίζει και βοηθά με ουσιαστικό τρόπο τους Ισραηλινούς στις επιχειρήσεις αυτές. Συγκεκριμένα η μεγάλη βάση ραντάρ που βρίσκεται στην περιοχή Kürecik, κοντά στην πόλη Μαλάτεια της νοτιοανατολικής Τουρκίας, (αποκαλύψεις της τουρκικής επιθεώρησης Aydınlık 11/7), χρησιμοποιείται από τους Ισραηλινούς, (υπάρχουν τουρκικά δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι ακόμα και Ισραηλινοί αξιωματικοί υπηρετούν στην βάση αυτή),για να καθοδηγούν τα ισραηλινά αεροπλάνα στους βομβαρδισμούς κατά των Παλαιστινίων στη λωρίδα της Γάζας. Η Τουρκία προσδοκά την άμεση συνεργασία του Ισραήλ στην εκμετάλλευση όλων των ενεργειακών κοιτασμάτων της ανατολικής Μεσογείου, μηδέ των κυπριακών εξαιρουμένων και η συνεργασία αυτή υλοποιείται με άριστο τρόπο στην μεγάλη βάση των Ραντάρ στο Kürecik. Η τουρκική υποκρισία δηλαδή σε όλο της το μεγαλείο. Από την μια ο Ερντογάν εμφανίζεται σαν ο μεγάλος κατήγορος των βιαιοτήτων των Ισραηλινών και από την άλλη στηρίζει με όλα τα μέσα το Ισραήλ στις πολεμικές του επιχειρήσεις φυσικά για το κοινό ενεργειακό όφελος. Σε παλαιότερη επικοινωνία μεταξύ τους, ανέφεραν ότι “έχουν σκοπό να διευρύνουν τους οικονομικούς δεσμούς τους και να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες για διμερή και περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου”.
Μέσα σε όλο αυτό το βρώμικο παιχνίδι,η Ελλάδα και η Κύπρος προσδοκούν ότι τα μεγάλα ενεργειακά κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. θα διοχετευτούν μέσω της ελληνικής ΑΟΖ, περίπτωση αυτή όμως απομακρύνεται όλο και πιο πολύ πλήττοντας άμεσα τα ελληνικά συμφέροντα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι τα ενεργειακά περιλαμβάνονταν στην κορυφή της ατζέντας της τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας –Κύπρου– Ισραήλ στην Κύπρο.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ουάσιγκτον επιχειρεί να εμπλακεί σε μια διαμάχη μεταξύ της Κύπρου και διεθνών εταιρειών υπό την ομπρέλα της Chevron σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης ενός γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου, υποστηρίζοντας το σχέδιο της αμερικανικής εταιρείας να το συνδέσει με τη γειτονική Αίγυπτο. Η κοινοπραξία υπό την ηγεσία της Chevron πρότεινε τη σύνδεση του κοιτάσματος φυσικού αερίου Αφροδίτη μέσω υποθαλάσσιου αγωγού και υπάρχουσας υποδομής στην Αίγυπτο, όπου το αέριο μπορεί να πωληθεί στην εγχώρια αγορά ή να υγροποιηθεί και να αποσταλεί στην Ευρώπη, η οποία έχει σε μεγάλο βαθμό αποκοπεί από τις ρωσικές προμήθειες. Η ανάπτυξή του θα έδινε οικονομική ώθηση στη λεκάνη φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία έχει προσελκύσει τεράστιες επενδύσεις τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καθώς η Ευρώπη προσπαθούσε να αντικαταστήσει τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Η προσπάθεια απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο έχει ανοίξει νέες ευκαιρίες για τις χώρες με αποθέματα, και το Ισραήλ βιάζεται «να μπει στο παιχνίδι», στο οποίο βλέπει άλλες χώρες, όπως η Νορβηγία, το Κατάρ και οι ΗΠΑ, να αρχίζουν να κυριαρχούν. Έτσι, το Τελ Αβίβ προσπαθεί να διαφοροποιήσει τις οδούς διοχέτευσης των αποθεμάτων του προς την Ευρώπη. Η πιο εύκολη επιλογή θα ήταν μέσω Αιγύπτου, που διαθέτει σταθμούς υγροποίησης. Όμως, αυτή η επιλογή θα σήμαινε ότι η θέση της Αιγύπτου ως κυρίαρχου προμηθευτή αερίου στην Ευρώπη θα ισχυροποιούνταν ακόμα περισσότερο.
Η λύση του αγωγού East Med έχει μπει ξανά στο τραπέζι του διαλόγου, εξαιτίας της κατάστασης στην ενεργειακή αγορά, όπως έχει διαμορφωθεί έπειτα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα προβλήματα του αγωγού αυτού είναι τόσο οικονομικά όσο διπλωματικά και πρακτικά: το μεγάλο κόστος, 6,2 δις ευρώ όπως είχε υπολογιστεί στο παρελθόν θεωρείται υπερβολικό, ενώ για να είναι βιώσιμος χρειάζεται να διοχετεύει μεγάλες ποσότητες αερίου. Ωστόσο, και το πολιτικό-διπλωματικό ζήτημα που ανακύπτει είναι σημαντικό, καθώς ένα τέτοιο έργο θα απέκλειε την Τουρκία από το τοπικό ενεργειακό παιχνίδι, ενώ δίκτυα ενέργειας (ή και αγωγός) από το Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, θα την αναβάθμιζε. Μια πρόσφατη ανάλυση από το Center on Global Energy Policy του αμερικανικού πανεπιστημίου Columbia υποστήριζε πως η κατασκευή ενός αγωγού από τα ισραηλινά κοιτάσματα μέχρι την Τουρκία, ετήσιας δυναμικότητας 10 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) θα κόστιζε 2,2 δισ. δολάρια έναντι περίπου 6,2 δισ. δολαρίων που θα κοστίσει ο EastMed με αντίστοιχη δυναμικότητα. Όμως το κόστος μεταφοράς ενός MMBtu φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας υπολογίζεται σε μόλις 0,9 δολάρια ΗΠΑ έναντι 2,2 δολαρίων μέσω του EastMed. Ο αγωγός μέσω Τουρκίας έχει πολύ χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση και με άλλα σενάρια όπως το FLNG (5,6 δολάρια ανά MMBtu) με δυναμικότητα 2,5 bcm ετησίως ή η κατασκευή μεγάλου επίγειου σταθμού υγροποίησης (4,5 δολάρια ανά MMBtu) με ετήσια δυναμικότητα 10 bcm.
Αυτή τη στιγμή τον κυρίαρχο ρόλο έχει η Αίγυπτος με τους τερματικούς σταθμούς LNG στις περιοχές Νταμιέτα και Ιντκου. Το φυσικό αέριο φτάνει σε αυτούς κυρίως μέσω αγωγών από το Ισραήλ και ανάλογα με τις εμπορικές συμφωνίες που κάνουν οι πετρελαϊκές, μέρος των ποσοτήτων κρατά η βορειοαφρικανική χώρα για δικές της ανάγκες και ένα μέρος εξάγεται προς Ευρώπη. Οι πετρελαϊκές όμως δεν καρπώνονται τις τιμές αγοράς που κερδίζουν οι τερματικοί σταθμοί της Αιγύπτου, έτσι έχουν συμφέρον της ανάπτυξης μίας ακόμη εναλλακτικής πηγής εξόδου του αερίου που παράγουν. Eni, ExxonMobil, Chevron, TotalEnergies, Shell, οι ισραηλινές NewMed Energy και Ratio και η ελληνική Energean έχουν μπει για τα καλά στο νέο οικονομικό παιχνίδι των πολύπαθων αυτών περιοχών.
Στην σκακιέρα των καπιταλιστικών ανταγωνισμών, οι μόνοι χαμένοι είναι οι καταπιεσμένοι και οι εκμεταλλευόμενοι. Ας υψώσουμε τοίχος αντίστασης στους πολέμους και τις ανθρωποσφαγές τους καταδεικνύοντας την ταξική φύση των πολέμων τους.
Η ΕΙΡΗΝΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΘΑ ΓΡΑΦΤΕΙ ΠΑΝΩ ΣΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΩΝ ΑΦΕΝΤΙΚΩΝ
https://trohia.espivblogs.net/2024/01/03/mesanatoliko-oikonomia-kai-geostratigiki/